Want de vijand is het zout.
Wie in west Nederland een kuil graaft ziet hem vol water lopen. Wie hem droog wil houden zal een pomp moeten aanschaffen. Want er zal van alle kanten water in lopen: vanuit de wanden, door regen, en via kwel (de bodem). Om dit onder controle te krijgen zijn we onze kuilen (ook wel bekend als polders) steeds beter gaan afschermen en steeds meer gaan bemalen. We pompen het regenwater weg samen met het grondwater, en houden zo de bodem min of meer droog.
Maar dat water wegpompen heeft gevolgen. De grondwaterstand wordt lager, de bodem klinkt in. Voeg droogte toe (klimaatverandering), intensiever gebruik (groeiende economie) en je ziet dat de voorraad zoet water in de bodem vermindert. Wat daarvoor in de plaats komt? Wel, zout water.
Want zoet water is onze verdediging tegen het zoute water dat ons als delta omringt. Zoet water drijft op zout water, en houdt het tegen. Waar het wordt afgetapt en niet meer aangevuld stroomt automatisch zout water toe. Dat kun je soms goed zien (zoals in de rivieren), maar vaker is het onzichtbaar, in ons grondwater. De afbeeldingen hieronder laten dat goed zien: het zoete water (blauw) wordt verdrongen door het brakke en zoute water (paars). Hoe meer zoet water we wegpompen, hoe meer zout water ervoor in de plaats komt. En zout is funest voor ons drinkwater, onze landbouw, onze natuur..
De conclusie is duidelijk: er zit een grens aan wat we kunnen wegpompen. Hoe meer we wegpompen aan zoet water, hoe meer zout water we ervoor in de plaats krijgen.
Wat dat betekent? Natte voeten gaan accepteren. Meer water vasthouden in de natuurgebieden, in de steden, maar ook op de agrarische percelen. En dat heeft nogal wat consequenties: positief én negatief.
Ook daarom vinden op dit moment overal discussies plaats over het waterpeil. Hoe hoog is gunstig voor de stad? Welk peil is werkbaar voor de boeren? Wat heeft de natuur nodig? De drinkwaterbedrijven?
Dat de emoties bij deze discussies hoog oplopen is logisch. Voor de stedeling gaat het om zijn huis, voor de boer om zijn bedrijf en zijn toekomst, en de natuur is voor ons allemaal van levensbelang. De oplossing zullen we als Nederlanders samen moeten vinden met de experts: de kennisinstituten en de waterschappen.
Van belang is alleen wel dit: de vijand is niet die andere partij die er anders tegenaan kijkt. De vijand is het zout.